De Internationale Arbeidsorganisatie organiseerde van 5 tot 16 juni 2023 haar 111de jaarlijkse conferentie in Genève. Zoals steeds kwam ook de Commissie voor toepassing van de normen (CAS) bijeen. Die commissie controleert of de IAO-verdragen in de wet en in de praktijk correct worden toegepast door de 187 lidstaten van de IAO.
De eerste taak van de CAS bestaat erin om elk jaar de toepassing van een of meer verdragen te onderzoeken. De gegevens voor dat onderzoek worden verzameld via een voorafgaande enquête waaraan elke regering in samenwerking met de nationale sociale partners deelneemt. In juni 2023 focuste de CAS op het thema ‘Gendergelijkheid op het werk’. In het rapport van 2023 worden de volgende zes instrumenten onderzocht: verdrag nr. 111 en aanbeveling nr. 111 betreffende discriminatie in beroep en beroepsuitoefening (beide van 1958), verdrag nr. 156 en aanbeveling nr. 165 betreffende werknemers met gezinsverantwoordelijkheden (beide van 1981) en verdrag nr. 183 en aanbeveling nr. 191 betreffende de bescherming van het moederschap (beide van 2000).
Wat België betreft, worden in de globale studie heel wat goede praktijken uitgelicht met betrekking tot de uitvoering van de drie verdragen, zoals de praktische gids om ‘Diversiteit en gelijke behandeling bij personeelswerving [te] bevorderen’. Die gids werd in 2020 opgesteld door de sociale partners en is een tool waar zowel werkgevers als werknemers gebruik van kunnen maken binnen het wervings- en selectiebeleid, met als doel om alle kandidaten gelijke kansen te bieden.
Tijdens de conferentie benadrukten de Belgische werkgevers de uitzonderlijke resultaten inzake de loonkloof tussen mannen en vrouwen: in 2022 bedroeg die kloof in ons land slechts 1,2%. Dat is het kleinste verschil van alle OESO-landen!
Maar de belangrijkste taak van de CAS is het in detail onderzoeken van verschillende ernstige schendingen van internationale sociale normen in 24 landen die voorkomen in het jaarlijkse expertenrapport (een lijst die elk jaar wordt geselecteerd door de internationale sociale partners, het internationaal vakverbond (ITUC) en de internationale werkgeversorganisatie (IOE)). Sommigen verwijzen er dan ook naar als het ‘internationaal sociaal tribunaal’.
Verschillende erg problematische gevallen (zogenaamde ‘dubbele voetnoten’) worden automatisch onderzocht door de CAS. De ernst, de hardnekkigheid en de urgentie van de situatie en het gebrek aan reactie van de overheid worden daarbij gebruikt als criteria. In 2023 hadden de ernstigste gevallen betrekking op Afghanistan, Cambodja, Libanon, Nicaragua en Nigeria.
Voor elk geval geeft de betrokken regering uitleg over de mate waarin haar nationale situatie al dan niet overeenstemt met de normen en reageert ze op de opmerkingen van de experten. Net zoals een onderzoeksrechter onderzoeken de internationale en nationale sociale partners het probleem in detail. Aan het einde van de jaarlijkse conferentie worden conclusies aangenomen, waarin de lidstaat met name kan worden verzocht om technische bijstand van het Internationaal Arbeidsbureau (ILO) in te roepen of andere soorten missies te aanvaarden om te voldoen aan de verplichtingen uit de geratificeerde verdragen. Het ILO volgt die zaken op en het is dan ook niet uitgesloten dat bepaalde gevallen het jaar daarop opnieuw worden onderzocht.
VBO – Het VBO neemt, binnen het team van internationale werkgevers, actief deel aan de werkzaamheden van de CAS. Het is namelijk van cruciaal belang om de controlemechanismen van de IAO, die gebaseerd zijn op tripartisme (werkgevers, vakbonden en regeringen), te doen werken. Sommige landen aarzelen niet om IAO-verdragen te ratificeren, maar leven ze niet na in hun nationale wetgeving of praktijken. Dat verstoort de spelregels tussen landen zoals België die de sociale rechten zeer goed beschermen en landen die hun wetgeving niet in overeenstemming brengen met de IAO-verdragen en geen sociale inspecties uitvoeren en zo socialedumpingpraktijken tolereren.
Lees meer artikels over:
