Controle op werkzoekenden: activeer de activering
Bij onbeperkte werkloosheidsuitkeringen in de tijd staat de noodzaak van een afdoende controle op het zoekgedrag en de arbeidsbereidheid van werklozen buiten kijf. Bij de laatste staatshervorming werd het arbeidsmarktbeleid volledig geregionaliseerd.
Dat geldt ook voor de controle op de inspanningen die werklozen leveren om werk te vinden, de zogenaamde ‘actieve beschikbaarheid’. Bij onvoldoende inspanningen kunnen de regionale bemiddelingsdiensten een sanctie opleggen. De bevoegdheidsoverdracht ambieerde efficiëntiewinsten zonder aan effectiviteit in te boeten. Binnen het federaal normatief kader hebben de regio’s vanzelfsprekend beleidsvrijheid. Omdat de uitkeringen uit de federale pot van socialezekerheidsmiddelen worden betaald, spraken het federaal niveau en de deelentiteiten een monitoring af.
De eerste cijfers van begin 2017 wezen op een forse terugval van het aantal uitgesproken sancties in 2016, het jaar waarin Vlaanderen, Wallonië en de Duitstalige Gemeenschap de controle overnamen van de RVA, in vergelijking met 2015. Hoewel dit enigszins kon vergoelijkt worden als een kinderziekte ten gevolge de bevoegdheidsoverdracht, was dit ook zonder meer een wake-upcall om een stevige tand bij te steken.
Nieuw beschikbare cijfers tonen aan dat in de eerste helft van 2017 het aantal sancties op het zoekgedrag naar werk (actieve beschikbaarheid) weliswaar is gestegen tegenover dezelfde periode in 2016 (4.264 tegenover 3.069) maar fors onder de cijfers van 2015 (10.279) blijft.
VBO – Een effectieve controle op de zoekinspanningen van de werklozen is belangrijk binnen een actief arbeidsmarkt- en werkloosheidsbeleid. Sancties zijn zeker geen doel op zich, maar vormen wel een knipperlicht bij de monitoring van het gevoerde beleid. Zeker in tijden waarin bedrijven schreeuwen om talent en het aantal openstaande vacatures die niet ingevuld raken zienderogen stijgt. Over de eerste 9 maanden van 2017 waren gemiddeld meer dan 130.000 posities vacant. De vacaturegraad bedroeg daarmee 3,37%. Dat betekent dat 3,4 van iedere 100 openstaande vacatures vacant blijven. In de Europese Unie is dat gemiddeld een stuk lager, net onder de 2%. Het is dus noodzakelijk dat de bemiddelingsdiensten meer dan ooit inzetten op een sterke activering en op het wegwerken van de mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.
