Hieronder vindt u een overzicht van de voornaamste wijzigingen:

Prijsaanduiding van producten
Bij de aankondiging van prijsverminderingen zullen ondernemingen de laagste prijs die ze hebben toegepast in de periode van minimaal 30 dagen voor de prijsvermindering, moeten vermelden. Voor goederen die snel bederven, kunnen de lidstaten uitzonderingen voorzien.

Daarnaast zullen ondernemingen die gebruik maken van gepersonaliseerde prijszetting per consument op basis van een algoritme of van een andere technologie (geautomatiseerde besluitvorming), de consument hierover uitdrukkelijk en voorafgaand moeten informeren.

Oneerlijke marktpraktijken
Er wordt een oneerlijke en dus verboden marktpraktijk toegevoegd aan de zwarte lijst van de richtlijn oneerlijke marktpraktijken: het verbod om een goed, waarvan de samenstelling en/of de kenmerken anders zijn, voor te stellen als identiek aan een goed dat in een andere lidstaat op de markt is (‘dual quality’), tenzij dit gerechtvaardigd is op grond van legitieme en objectieve factoren. Een voorbeeld: boterkoekjes die in België verkocht worden, in Frankrijk aan de man brengen, in dezelfde verpakking, terwijl de koekjes in de versie die op de Franse markt wordt gebracht geen boter bevatten.

Herroepingsrecht
In tegenstelling tot wat voorzien werd in het oorspronkelijke voorstel van richtlijn, wordt het herroepingsrecht waarover consumenten beschikken (in principe 14 dagen) niet gerationaliseerd. In het licht van de misbruiken hierrond en van een duurzame economie, ware dat nochtans wenselijk geweest.

De richtlijn verduidelijkt wel hoe het herroepingsrecht ingevuld moet worden, wanneer het geleverde goed uit digitale inhoud bestaat (bv. software, muziek, cloud-opslag, maar ook sociale media e.d.). Zo kan de onderneming de toegang tot de digitale inhoud blokkeren. De onderneming dient zich tevens te onthouden van het verdere gebruik van de eventuele persoonsgegevens die de consument zou hebben ingegeven of gecreëerd in het kader van de (herroepen) aankoop van de digitale inhoud.

Onlinemarktplaatsen
De richtlijn voert een definitie in van onlinemarktplaats. Het gaat om een dienst die via software, bv. een website of een webapplicatie, consumenten in staat stelt om aankopen te doen bij andere handelaren.

De verplichtingen van onlinemarktplaatsen worden ook wettelijk verankerd:

• Ze moeten de consument ervan inlichten of de andere verkopers bij wie de consumenten via hun platform kunnen aankopen handelaren zijn of andere consumenten.
• Als de verkoper een andere consument is, moet de onlinemarktplaats de consument erop wijzen dat de consumentenbescherming niet geldt.
• Indien het onlineplatform en de andere verkoper de contractuele verplichtingen ten aanzien van de consument hebben verdeeld, dienen ze de consument hierover in te lichten.
• Ze moeten de consument eveneens inlichten van de parameters die gebruikt worden voor de rangschikking van de resultaten in het kader van een zoekopdracht. Als er betaald werd om een bepaald product een hogere rangschikking te geven, dient dit vermeld te worden.
• Het is bovendien verboden om valse of misleidende beoordelingen te (laten) plaatsen.
• Indien ze consumentenbeoordelingen op hun platform toelaten, moeten ze verifiëren dat deze beoordelingen afkomstig zijn van consumenten die daadwerkelijk het beoordeelde product hebben aangekocht of gebruikt. Deze informatie wordt als essentieel beschouwd.
• …

Digitale inhoud
De richtlijn consumentenrechten is vandaag alleen van toepassing in het kader van de verkoop aan consumenten in ruil voor een prijs. De nieuwe richtlijn maakt het uitdrukkelijk mogelijk voor burgers om aanspraak te maken op hun consumentenrechten indien een onderneming hen digitale inhoud levert en als tegenprestatie aan de consument vraagt om persoonsgegevens te verstrekken (tenzij deze persoonsgegevens noodzakelijk zijn voor het leveren van de digitale inhoud). Persoonsgegevens worden dus uitdrukkelijk als een vorm van betaling aangemerkt.

Wijdverbreide inbreuken
Een wijdverbreide inbreuk is elke handeling of omissie die in strijd is met het consumentenrecht (1) en die schade veroorzaakt aan collectieve belangen van consumenten die woonachtig zijn in minstens drie lidstaten. Lidstaten moeten dergelijke inbreuken strafbaar maken met sancties die doeltreffend, evenredig en afschrikwekkend zijn. De maximumbedragen van de sancties moeten minimaal 4% van de jaaromzet van de betrokken onderneming of 2 miljoen euro bedragen.

Inwerkingtreding?
Deze richtlijn dient nog omgezet te worden naar Belgisch recht vooraleer ze van toepassing wordt op de Belgische ondernemingen. De deadline voor de  omzetting door de Belgische Staat is 28 november 2021. Ondernemingen zullen deze bepalingen vervolgens moeten toepassen in de praktijk vanaf 28 mei 2022.

(1) De richtlijnen inzake oneerlijke bedingen, inzake prijsaanduiding voor producten, inzake oneerlijke handelspraktijken, inzake consumentenrechten en inzake consumentenkoop.