“Niks beter dan een kompas om logisch je pad uit te stippelen!”

Na zijn rechtenstudies wordt Jean Eylenbosch advocaat, ingeschreven aan de Brusselse balie. In 2000, op zijn veertigste, gooit hij het roer om. Gedaan met de juridische wereld pur sang. Hij zet koers naar de voedingssector. “In het leven moet je nieuwe horizonten kunnen verkennen”, zegt hij overtuigd. 

De overgang verliep vrij natuurlijk, Jean Eylenbosch komt immers uit een brouwersfamilie. Hij begint aan een lange carrière bij Coca-Cola België, waar hij achtereenvolgens verschillende nationale en internationale functies bekleedt. Sinds 2011 is hij vicevoorzitter European Government Relations bij Coca-Cola. Tussen 2015 en 2018 was hij ook voorzitter van Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie. Zijn kennis van en ervaring in de voedingssector is benijdenswaardig. Er wordt van hem gezegd dat hij maar heel moeilijk zijn ‘cool’ verliest, zelfs over gevoelige onderwerpen die soms al lang meegaan.

“De consument maakt zijn punt door zijn aankopen elders te doen”

Voeding en drank zijn nog altijd duurder in België dan in de buurlanden, onder andere door de opeenstapeling van belastingen en accijnzen ... Een situatie die onze gast al jaren hekelt. “We moeten beseffen dat btw en accijnzen 40% van de inkomsten van de federale begroting vertegenwoordigen. Het zijn schijnbaar onschuldige heffingen, die makkelijk kunnen worden verhoogd. Vandaag is zelfs de politiek die ze invoerde de draad kwijt! Daarom blijven mensen over de grens kopen.” Door zwaar te blijven belasten, dreigen we de kip met de gouden eieren te slachten. Want de voedingsindustrie, nog steeds de grootste industriële sector van België (22% van de totale omzet), lijdt onder die belastingdrift. En daar moeten we dringend iets aan doen, aldus onze gast. Hoe? Door de kosten en baten van ons overheidsapparaat te analyseren en de overheidsuitgaven kritisch – en dan ook echt kritisch – te onderzoeken. “Dat grondige onderzoek is echt nodig, zeker omdat we bovenop het probleem van de koopvlucht nu ook te maken krijgen met de e-commerce, die door de pandemie een flinke boost kreeg.”

Gedeelde verantwoordelijkheid

“Daar wil ik aan toevoegen dat de prijs van een product niet de enige beslissende factor mag zijn. De consument moet de hand in eigen boezem durven steken als hij erop staat dat iedereen in de waardeketen erop vooruitgaat, en moet in die geest zijn aankopen doen.” ‘Gedeelde verantwoordelijkheid’ en ‘vegen voor eigen deur’ zijn uitdrukkingen die meermaals terugkomen in ons gesprek met Jean Eylenbosch. Benutten we ons exportpotentieel genoeg? Neen, maar dat is niet bij gebrek aan passende maatregelen. Ook de ondernemer moet uit zijn schulp komen en meer ambitie aan de dag leggen. Schroefde de voedingssector het gehalte aan suikers en verzadigde vetten in de producten genoeg terug? Er is altijd ruimte voor verbetering. “Samen met experts uit de voedingssector was ik een van de initiatiefnemers om de hoeveelheid zout, suiker, verzadigde vetten enz. in de producten te herbekijken. Maar de consument moet ook zijn steentje bijdragen en zijn verantwoordelijkheid nemen: voeding, om het even welke, is er om aan een behoefte, een verlangen te voldoen en moet worden gecombineerd met een actieve levenswijze. Maar in de praktijk is dat niet altijd het geval.” Geen enkele strijd wordt eenzijdig gewonnen, iedereen moet er iets van zichzelf inleggen, alle partijen moeten eraan bijdragen.

Jean Eylenbosch stelt zich vragen over de consument van morgen, die de voorkeur geeft aan de korte keten maar tegelijk wil genieten van de voordelen van de globalisering. Het wordt een heel grote uitdaging om het evenwicht te bewaren tussen een eerlijke verdeling van de grondstoffen en te voldoen aan ieders behoeften en verlangens.

Fost Plus 2.0

Sinds 2000 vertegenwoordigt Jean Eylenbosch Coca-Cola in de raad van bestuur van Fost Plus, waarvan Coca-Cola in 1994 een van de grondleggers was. Ter herinnering: Fost Plus is de vzw belast met de selectieve inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval in België. “De consumptiegewoonten zijn sterk geëvolueerd. Vandaag zijn we veel meer ‘nomaden’; we eten en drinken op heel gevarieerde en wisselende tijdstippen. En dus zien we dat de discipline van in de beginjaren van Fost Plus, bijna 30 jaar geleden, afzwakt. Waarom een Fost Plus 2.0? Om rekening te houden met die verschuiving van ‘de woonplaats/het gezin’ naar ‘zowat overal.’ We zijn er al een tijdje actief mee bezig.” Terzelfder tijd komt de industrie met tal van verpakkingsinnovaties op de markt. Daarbij mogen we zeker nooit de rol van het transport, de bescherming en bewaring van producten, van de informatie en ten slotte van de marketing uit het oog verliezen. Volgens onze gast moet de industrie meer de weg van informatie en marketing opgaan, om de consument ‘op te voeden’, hem uit te nodigen om collectief meer burgerzin aan de dag te leggen.

Hyperspecialisering

Met een mandaat in tal van verschillende organen, van de Nationale Bank van België over de Special Olympics Belgium tot de FSMA, de Belgische waakhond van de financiële markten, is Jean Eylenbosch ontegensprekelijk een netwerker. Is hij dan hyperactief? Nee, eerder superverlegen, luidt het antwoord. “Daar ben ik wat van genezen dankzij het contact met anderen. De mens heeft me altijd enorm geboeid. Dat vond ik trouwens zo interessant aan mijn beroep als advocaat. Die mandaten zijn een nevenproduct van mijn voortdurende streven om me open te stellen voor anderen en van hen te leren.”

Als de jurist die hij nog steeds is, zegt Jean Eylenbosch dat hij perplex staat over hoeveel wetboeken en wetteksten er tegenwoordig zijn. “We zitten vandaag aan 30 volumes voor het fundamenteel recht, tegenover een totaal van 5 ‘wetboeken’ toen ik studeerde. Het gaat om een onredelijke overregulering met de als gevolg de toegenomen complexiteit, ontoegankelijkheid en ten slotte wantrouwen, of erger nog, onverschilligheid. Door die onleesbare regels haken de burgers af.” Voor een harmonieuzere samenleving, op basis van enkele basisprincipes waar iedereen mee akkoord kan gaan, moet het recht meer verbonden zijn met de realiteit. “Met het woord ‘verbonden’ verwijzen we bovendien ook naar de digitale revolutie, want we verwachten veel van de invloed van artificiële intelligentie op het ecosysteem van het Europese en Belgische recht, uiteraard binnen een strikt wettelijk, beleids- en ethisch kader.” 

Zet alvast de volgende Let’s Talk-podcast van het Verbond van Belgische Ondernemingen in uw agenda en tune in! Met als gast Lieve Mostrey. Als CEO van Euroclear, een structurele pijler in de financiële wereld, wikt ze geduldig haar uitspraken. Wat allerminst betekent dat de vrouw van 900.000 miljard haar mening niet kwijt wil. Wel integendeel. Luister op donderdag 26 augustus 2021.