In 2019 sloot de Internationale Arbeidsconferentie, de jaarlijkse bijeenkomst van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) in Genève, af met het goedkeuren van een wereldwijde norm (verdrag in IAO-jargon) tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk, samen met een aanbeveling over het thema. Het verdrag beoogt om werknemers in de breedste betekenis te beschermen tegen geweld en grensoverschrijdend gedrag, inclusief digitaal geweld en pesterijen, op elke plaats waar ze voor of door hun werk moeten zijn, met inbegrip van verplaatsingen en sociale activiteiten. Het verdragerkent het recht van iedereen op een wereld van werk vrij van geweld en pesterijen maar laat na om die concepten duidelijk te definiëren of af te bakenen. Het verdrag is van toepassing op alle sectoren zowel privé als publiek. Alle actoren dienen zich te onthouden van dergelijk gedrag en op te treden als het zich toch voordoet. Er wordt voorzien in overlegd beleid op ondernemingsniveau met passende maatregelen op basis van risicoanalyse, en met informatie en opleiding. Daarnaast vraagt de conventie aan de lidstaten om klachtenprocedures, beschermingsmechanismen voor slachtoffers, getuigen of informanten, onderzoek, bemiddeling, sancties en bijstand aan slachtoffers én daders te voorzien.

De lidstaten die het Verdrag nr. 190 bekrachtigen, moeten een inclusieve, geïntegreerde aanpak, met aandacht voor gender, aannemen om geweld en intimidatie te voorkomen en uit te bannen. De ratificatie van dat verdrag vereist geen specifieke wijzigingen in het al uitgebreide Belgische nationale recht, mét duidelijke definities, over deze materie. De bekrachtiging door België kan worden gezien als een oproep aan en hefboom voor andere lidstaten om ook dergelijke praktijken uit te bannen.

VBO – De complexe staatsstructuur van ons land maakt het proces van ratificatie altijd lang en moeilijk. Werkgevers en vakbonden drongen al vanaf de goedkeuring in 2019 aan op een snelle goedkeuring, vooral om als land ook andere landen, die wetgevend én in de praktijk nog een lange weg te gaan hebben, te kunnen stimuleren en begeleiden in het ontwikkelen van een totaalaanpak, vertrekkend van preventie tot en met bijstand en sancties eerder dan een louter symbolische of zelfs hypocriete ratificatie. Let wel, ook in ons land valt er in de praktijk nog heel wat te doen! Wat het internationaal echter bijzonder moeilijk maakt, is dat het verdrag het aan het nationale niveau overlaat om de definities uit te klaren. Het laat de deur wagenwijd open om cultureel of religieus geïnspireerde vormen van grensoverschrijdend gedrag of stereotypering verder te gedogen. Dat wordt dan ook de echte uitdaging voor de internationale en bilaterale samenwerking.