1 februari 2024 is een dag die weinig juristen snel zullen vergeten. Die dag stond immers de hervorming van het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht op de agenda van de plenaire vergadering van de Kamer. En het aansprakelijkheidsrecht, waarvan de fundamenten haast eigenhandig gelegd zijn door Napoleon, dat hervorm je nu eenmaal niet elke dag.
De inzet van de hervorming was groot. Het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht regelt wie aansprakelijk is voor welke schade en onder welke voorwaarden. Elke onderneming, net zoals elke burger, komt vroeg of laat in aanraking met die rechtstak, hetzij als schadeverwekker, hetzij als schadelijder. Soms voor kleine bedragen, soms voor grote bedragen.
Voorafgaand aan de hervorming was het aansprakelijkheidsrecht nog maar weinig toegankelijk. De enkele artikelen van het Burgerlijk Wetboek die die problematiek behandelden, zijn door de jaren heen aangevuld met uiteenlopende rechtspraak, waarin na verloop van tijd enkel nog specialisten vlot hun weg vonden. Uiteraard kwam dat de toegankelijkheid van die nochtans fundamentele rechtstak niet echt ten goede.
In het kader van de algemene hervorming van het burgerlijk recht, onder impuls van minister Geens, werd reeds in de vorige legislatuur een Commissie voor de hervorming van het aansprakelijkheidsrecht samengesteld. Die commissie werd bevolkt door eminente specialisten, met als opdracht meer dan tweehonderd jaar rechtspraak te vervangen door toegankelijke en duidelijke regels, teneinde het aansprakelijkheidsrecht toekomstbestendig te maken.
Het resultaat van die fundamentele reflectie maakte vervolgens het voorwerp uit van een zeer grondig parlementair proces in de commissie Justitie. De mogelijkheden werden op respectvolle wijze afgetast om tot een breed gedragen hervorming te komen, over de grenzen van meerderheid en minderheid heen.
Het resultaat, zoals vorige week gestemd, is boek 6 ‘Buitencontractuele aansprakelijkheid’ van het Burgerlijk Wetboek, dat in een vijftigtal artikelen het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht regelt, gaande van fout tot causaal verband en schade. Soms een consolidatie van rechtspraak, soms een innovatie, soms een weloverwogen keuze tot nadere reflectie. Leerstukken die in de praktijk onvermijdelijk opnieuw aanleiding zullen geven tot rechtspraak, maar nu opnieuw vertrekkend van een duidelijke wetgevende basis.
Het afscheid van het mythische ‘artikel 1382’, dat elke rechtenstudent luidop kon dromen, zal sommige juristen triest of melancholisch stemmen. Dat is de prijs die betaald moet worden voor een modern en toegankelijk wetboek … En we durven hopen dat ‘artikel 6.5’ na verloop van tijd ook wel vertrouwd zal klinken.
Lees meer artikels over:
