Het vertrouwen van de consument speelt een cruciale rol bij de aankoop van goederen en diensten. Eén van de speerpunten binnen de nieuwe Consumentenagenda van de Europese Commissie is daarom het aanpakken van de wildgroei aan groene claims. Consumenten moeten erop kunnen rekenen dat duurzaamheidsbeweringen correct onderbouwd zijn. Dit vertrouwen vestigen is een eerste stapsteen om de consument een actieve rol te doen spelen in de groene transitie.
Greenwashing
De term greenwashing werd geïntroduceerd in de jaren tachtig en impliceert oneerlijke praktijken die door bedrijven worden gebruikt om zichzelf als duurzamer te presenteren dan ze in werkelijkheid zijn. Dit kan door een verkeerde indruk te wekken, of door misleidende informatie te verstrekken over de duurzaamheid van een product of dienst.
Sinds de introductie van het begrip heeft deze praktijk alleen maar aan terrein gewonnen. De resultaten van een grootschalige screening van websites door de Europese Commissie in 2020 liegen er niet om. De Europese Commissie onderzocht verschillende aspecten, waaronder de beschrijving van de relevante milieueffecten en de beschikbaarheid van relevante gedetailleerde informatie. In 57,5 % van de gevallen werd geoordeeld dat de handelaar onvoldoende informatie had verstrekt waarmee de juistheid van de claim kon worden beoordeeld. In 37 % van de gevallen werd vastgesteld dat de claim vage uitspraken bevatte, zoals ”milieuvriendelijk” of “duurzaam”, die erop gericht waren de consument de indruk te geven dat een product of dienst geen negatieve of enkel positieve gevolgen had voor het milieu.
Deze evolutie staat in sterk contrast met de stijgende waarde die consumenten hechten aan duurzaamheidsaspecten bij het aankopen van goederen of diensten. Zo toont recent marktmonitoringsonderzoek aan dat maar liefst 78% van de consumenten de vermoedelijke milieueffecten van huishoudelijke apparaten een zeer tot vrij belangrijke factor vinden bij het maken van hun keuze.
De Europese Commissie snoeit in wildgroei van groene claims
Een cruciale pijler van de ambitieuze Europese Green Deal is de nieuwe Consumentenagenda. Deze richt zich op het versterken van consumentenvertrouwen en de rol van consumenten in de groene transitie. Het voorstel van richtlijn groene claims kadert binnen deze agenda en werd gepubliceerd op 22 maart 2023[1]. Momenteel buigen de Raad en het Europees Parlement zich over het voorstel.
Het voorstel omvat criteria over hoe bedrijven hun milieubeweringen moeten bewijzen en vereist onafhankelijke en geaccrediteerde verificatie van deze beweringen. Ondernemingen worden verplicht duidelijke en nauwkeurige informatie te verstrekken over de milieu-impact van hun producten of diensten. Ongegronde of vage milieubeweringen worden verboden. Bedrijven die in overtreding zijn, kunnen bestraft worden met boetes, inbeslagname van inkomsten en tijdelijke uitsluiting van openbare aanbestedingsprocedures en overheidsfinanciering.
Verantwoordelijke productie én consumptie
De nieuwe regels kunnen ervoor zorgen dat consumenten bewust worden van hun impact en door hen te voorzien van betrouwbare informatie kunnen ze actieve spelers worden in de groene transitie, hetgeen een positieve stimulans uitmaakt voor duurzame en verantwoorde goederen en diensten. De balans tussen de rechten van de consument en de plichten van de onderneming moet hierbij zorgvuldig worden afgewogen. Bedrijven moeten in staat blijven om aan de hoge normen van groene claims te voldoen.
[1] Duurzame keuzes mogelijk maken en paal en perk stellen aan greenwashing (europa.eu)
Lees meer artikels over:
