De Europese Commissie heeft op 1 juni 2023 de nieuwe horizontale groepsvrijstellingsverordeningen (HGVV’s) en horizontale richtsnoeren aangenomen. De nieuwe HGVV’s inzake onderzoeks- en ontwikkelingsovereenkomsten en specialisatieovereenkomsten zijn het resultaat van een grondige evaluatie en herziening van de huidige regels. De nieuwe HGVV’s treden op 1 juli 2023 in werking en zullen gelden voor de komende 12 jaar. De nieuwe richtsnoeren treden in werking na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de EU.
De werking van groepsvrijstellingsverordeningen
Overeenkomsten tussen ondernemingen die de mededinging beperken zijn verboden tenzij ze op grond van artikel 101, lid 3, VWEU toch verenigbaar zijn met de interne markt. Dat is het geval indien ze bijdragen tot verbetering van de productie of van de verdeling van producten of tot verbetering van de technische of economische vooruitgang, en mits een billijk aandeel in de daaruit voortvloeiende voordelen de gebruikers ten goede komt zonder dat de mededinging wordt uitgeschakeld.
Om de inschatting of een onderneming al dan niet van die uitzondering kan genieten praktischer te maken, creëert de Europese Commissie via de HGGV’s een veilige haven voor overeenkomsten die aan concretere voorwaarden voldoen. De horizontale richtsnoeren geven op hun beurt nog bijkomende praktische handvaten over de wijze waarop de HGVV’s moeten worden toegepast en hoe overeenkomsten die buiten de veilige haven vallen, moeten worden beoordeeld.
Resultaten evaluatie
Uit de evaluatie van de huidige instrumenten is gebleken dat ze de zelfbeoordeling van horizontale overeenkomsten aanzienlijk vergemakkelijken en aldus bijdragen tot een verlaging van de nalevingskosten voor ondernemingen. Uit de evaluatie bleek echter ook dat de regels moesten worden aangepast aan de marktontwikkelingen en de maatschappelijke ontwikkelingen die zich sinds de vaststelling van die regels hebben voorgedaan.
Enkele van de voornaamste wijzigingen
De herziene regels moeten ondernemingen helpen beoordelen of hun samenwerkingsovereenkomsten verenigbaar zijn met de mededingingsregels. Margrethe Vestager, vicevoorzitter van de Europese Commissie en bevoegd voor het mededingingsbeleid, benadrukt dat het scheppen van duidelijkheid des te belangrijker is wanneer het gaat om gezamenlijke duurzaamheidsinitiatieven. De actuelere regels zijn dan ook ruimer dan een mededingingsrechtelijk kader, ze vormen ook een belangrijk instrument ter bevordering van de groene en digitale transitie. Volgende wijzigingen springen alvast in het oog:
- Nieuwe regels voor overeenkomsten voor het delen van infrastructuur voor mobiele telecommunicatie weerspiegelen de recente handhavingspraktijk. Voortaan biedt een lijst van minimumvoorwaarden een leidraad voor ondernemingen om in te schatten waaraan zij moeten voldoen om het risico op inbreuken op de mededingingsregels te beperken.
- Uitgebreidere regels inzake informatie-uitwisseling om rekening te houden met de meest recente rechtspraak en ervaringen op het gebied van handhaving. Het herziene hoofdstuk gaat dieper in op bepaalde aspecten zoals de soorten informatie-uitwisseling die beperkingen van de mededinging kunnen vormen, mogelijke concurrentieverstorende signalen via openbare aankondigingen en praktische maatregelen die bedrijven kunnen nemen om inbreuken te voorkomen, zoals het beperken van de reikwijdte van de uitwisseling, het gebruik van ‘clean teams’ of onafhankelijke trustees en het publiekelijk afstand houden.
- Verduidelijking dat antitrustregels niet in de weg staan van overeenkomsten tussen concurrenten die een duurzaamheidsdoelstelling nastreven. Een brede definitie van duurzaamheidsdoelstellingen wordt meegegeven en geïllustreerd aan de hand van verschillende voorbeelden van duurzaamheidsovereenkomsten die over het algemeen geen inbreuk op het mededingingsrecht zullen vormen. Ondernemingen worden er ook aan herinnerd dat zij de Commissie om informeel advies kunnen verzoeken om te waarborgen dat zij voldoen aan de mededingingsregels van de EU.
Aanvullende gedetailleerde informatie over de voornaamste wijzigingen (zoals de berekening van marktaandelen, bevoegdheden van de toezichthoudende autoriteiten, de actualisering van de jurisprudentie over sleutelbegrippen …) is te vinden in de officiële toelichting bij de herziene regels.
Net zoals voor de eerder herziene verticale groepsvrijstellingsverordening, zal het VBO ook nu een studiemiddag organiseren omtrent de nieuwe HGVV’s. Indien u graag op de hoogte wilt blijven van dit evenement kan u een mailtje sturen naar [email protected].
Lees meer artikels over:
