Arbeidsmarkt: wie toont ambitie?

In verkiezingstijd passeren veel thema’s de revue, maar geen enkel thema is zo prangend als de arbeidsmarkt. Ze vormt het fundament van onze welvaartstaat en is de beste garantie op een duurzame sociale zekerheid. Toch blijven we een kleine vijf jaar na de verkiezingen van 2019 op onze honger zitten. Weinig maatregelen die effectief bijdragen tot het opkrikken van de werkzaamheidsgraad haalden deze legislatuur de eindmeet. Het doel om tegen 2030 een tewerkstellingsgraad van 80% te bereiken, wordt daarmee elk jaar moeilijker. Welke partij toont zich de komende verkiezingen ambitieus genoeg om het thema aan te snijden en te dragen gedurende de legislatuur?

De arbeidsmarkt is voor ieder van ons, ondernemingen, burgers en overheid, van kapitaal belang. Bedrijven floreren omdat ze medewerkers met de juiste competenties aan boord hebben. Werk hebben betekent voor die medewerkers niet alleen koopkracht verwerven, maar ook bijdragen aan de samenleving en zin geven aan het leven.

Vandaag is de situatie op de arbeidsmarkt complex en uitdagend. We worden geconfronteerd met een hoog aantal openstaande vacatures, een kwantitatieve en kwalitatieve mismatch tussen vraag en aanbod en de economische gevolgen van de transities op het vlak van technologie, data & digitalisering, en energie. Bestaande functies doven uit, nieuwe komen in de plaats. Ook de inhoud van de jobs verandert razendsnel.

De cijfers liegen niet: in maart 2023 bedroeg de werkzaamheidsgraad 72,8%. Dat is iets beter dan in 2022 (71,9%), maar nog veraf van de beoogde 80%. Zo’n 190.000 vacatures zijn moeilijk in te vullen. Als we onze sociale zekerheid betaalbaar en solidair willen houden, moeten we zo veel mogelijk handen aan het werk krijgen.

Het VBO heeft een plan klaar met concrete acties (zie onze speerunten ‘Oplossing die werkt voor 190.000 openstaande vacatures‘ en ‘Leren loont: maak vormingsinspanningen 150% fiscaal aftrekbaar‘) om ons land tegen 2030 toch nog naar de 80%-werkzaamheidsgraad te loodsen.

1. Beperk werkloosheidsuitkeringen in de tijd
We moeten durven spreken over de eindigheid van werkloosheidsuitkeringen. De gewesten worden verantwoordelijk voor de langdurig werkzoekenden (> 2 jaar).

2. Focus op activering
Daarnaast zijn ook preventieve en vroegtijdige maatregelen nodig om langdurige (of blijvende) arbeidsongeschiktheid te voorkomen. Alle stakeholders – werkgevers, werknemers, artsen, mutualiteiten … – moeten actie ondernemen.

3. Stimuleer soepele economische migratie
Eenvoudige, toegankelijke federale en regionale kaders die efficiëntop elkaar zijn afgestemd, moeten toelaten om buitenlands talent aan te trekken.

4. Leren loont, maar moet op toekomstgerichte wijze worden gestimuleerd
Schaf het contraproductieve individuele recht op vijf dagen vorming af en vervang het door een ‘skill booster’ door vormingskosten à rato van 150% fiscaal aftrekbaar te maken.

Alle arbeidsmarkt- en vormingsvoorstellen en -acties die onze experten hebben uitgewerkt, vindt u terug in ‘Horizon België 2030’, onze toekomstvisie voor een beter België.