ESG-rapportage, last of kans?

Financiële rapportage kennen we al heel lang, maar niet-financiële of ESG-rapportage (Environment, Social, Governance) is pas zo’n 25 jaar aan de orde. Met die kanttekening dat het decennia duurde om de kwalitatieve rapportage van financiële gegevens op punt te stellen – lees: te objectiveren.

Vandaag wil Europa, onder meer met de intussen beruchte CSRD-richtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive), binnen een tijdspanne van hooguit enkele jaren dezelfde, accurate transparantie bereiken voor niet-financiële data. En dat terwijl veel data nog niet wijdverspreid of toegankelijk zijn.Niet-financiële rapportage riskeert zo het privilege te worden van bedrijven die over de nodige resources beschikken om de data op een gestandaardiseerde en geautomatiseerde manier te verzamelen. Zo’n ongelijk speelveld moeten we absoluut vermijden. Je zal maar een kmo zijn die de eerste jaren nog niet verplicht wordt om te rapporteren, maar onder druk van zijn stakeholders (b2b-klanten, consumenten, kredietverleners, leveranciers …) alsnog moet volgen.

Weet bovendien dat de ESG-rapportage of het duurzaamheidsrapport ‘slechts’ de weerslag is van wat echt telt: de onderliggende transitie naar een duurzamer ondernemingsmodel. De voorbije jaren vervelde duurzaam ondernemen van ‘nice to have’ over ‘licence to operate’ naar ‘creating value for society’. Wat is die ‘gedeelde waarde’? Tegenwoordig is groei niet langer de unieke indicator voor de prestaties van een onderneming. Ook de manier waarop het bedrijf maatschappelijke en ecologische uitdagingen aangaat, telt mee. Winst blijft natuurlijk een onmisbare motor, maar is niet langer alleenzaligmakend. We moeten het concept groei breder durven invullen, rekening houdend met het ecosysteem en de grenzen van onze planeet. Op voorwaarde dat de maatschappij, met de politici voorop, bedrijven de tijd gunt om doordachte vooruitgang te boeken. Aan lapmiddelen heeft niemand een boodschap. Het beleid moet ondernemingen helpen de kansen van de transitie ten voordele van de economische ontwikkeling en het klimaat te grijpen, maar moet tegelijk beseffen dat niet elke industrie over dezelfde mogelijkheden beschikt. Het engagement staat voorop, de toewijding om vooruitgang te maken.

Uitstel is geen optie

De ESG-rapportage moet de vertaling zijn van die inspanning. Goed beseffend dat uitstel geen optie is. Een bedrijf moet op alle domeinen optimaal proberen te presteren, maar de focus zal verschillen naargelang de corebusiness. Voor de zorgsector bijvoorbeeld staat de S centraal, terwijl de maakindustrie meer aandacht zal hebben voor de E en de financiële sector voor de G. Ook in de rapportage moet die focus er zijn: start met wat voor uw onderneming de meest relevante duurzaamheidsrisico’s en -opportuniteiten zijn. Een goede raad die net zo goed geldt voor de multinational als voor de kmo. Welke klemtonen van belang zijn voor uw bedrijf, leest u in onze e-guides ‘Duurzaamheidsrapportage kmo’s’ en ‘Duurzaamheidsrapportage grote ondernemingen’.

De kern van het verhaal is dat je de transitie naar duurzamer ondernemen en de bijbehorende rapportage niet als een verplichting of bedreiging mag beschouwen, maar als een kans om te groeien, als een differentiator. Mits het beleid daartoe een rechtszeker kader op lange termijn voorziet. En streeft naar een haalbaar evenwicht tussen open en gedetailleerde normen, rekening houdend met de draagkracht van de (kleine en grote) ondernemingen. Dat betekent onder meer administratieve overlast vermijden en de realisatie van uniforme en duidelijke standaarden, bij voorkeur op Europees én internationaal niveau. Dan pas krijgt ESG-rapportage de waarde die het echt verdient.