Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) publiceerde zijn tweede vooruitgangsrapport over de circulaire economie. Dat rapport gebruikt kwalitatieve en kwantitatieve indicatoren om de evolutie en vooruitgang van België te volgen. Het tweede rapport werd, net zoals het eerste in 2022, opgesteld in samenwerking met Möbius, dat gespecialiseerd is in de circulaire economie. In vergelijking met het vorige rapport scoort België aanzienlijk beter op het gebied van recyclage en hergebruik van materialen. Ons land onderscheidt zich door zijn afvalrecyclagegraad, die tussen 2016 en 2020 steeg van 78% naar 87%, het hoogste percentage in de EU. Bovendien konden we in 2022 een Circular Material Use Rate (of CMUR, die het circulaire materialengebruik weergeeft ten opzichte van het totale materialengebruik) voorleggen van 22,2%. Dit levert België een mooie tweede plek op in het Europese klassement.
Het vooruitgangsrapport werd gepresenteerd tijdens de uitreiking van de Circular Business Awards (14 maart 2024). JUUNOO, dat een systeem van modulaire, herbruikbare binnenwanden ontwikkelde, ging er met de hoofdprijs lopen.
Circulair materiaalbeheer moet de hoeksteen van onze samenleving worden, want de circulaire economie heeft niet alleen een positieve invloed op het milieu, maar levert ondernemingen ook economische winst op. Het vooruitgangsrapport is een gelegenheid om de balans op te maken van de situatie in België op het vlak van recyclage, hergebruik en inzameling. Wat recyclage en hergebruik betreft, zijn de Belgische bedrijven op de goede weg, dat zien we ook in de cijfers in het dashboard van het rapport.
België, Europees leider in recyclage en pionier in hergebruik van materialen
In 2022 brachten de Belgische bedrijven namelijk 3,43 miljoen ton herbruikbare bedrijfsmatige verpakkingen op de markt, wat neerkomt op een stijging van 6% in het absolute aantal herbruikbare bedrijfsmatige verpakkingen ten opzichte van 2020. Herbruikbare verpakkingen maken nu 81,63% uit van alle bedrijfsmatige verpakkingen, een aanzienlijke stijging ten opzichte van 2018 (1,5%).
België onderscheidt zich ook door zijn afvalrecyclagegraad, die tussen 2016 en 2020 steeg van 78% naar 87%, het hoogste percentage in de EU (het Europese gemiddelde bedroeg in 2020 58%). Bovendien steeg de CMUR in 2022, naar 22,2%. Dat levert België een mooie plek op in het Europese klassement. Alleen Nederland doet beter.
Tot slot zei in 2022bijna acht op tien van de ondervraagde kmo’s in 2022 dat ze acties hadden ondernomen om de hoeveelheid afval te verminderen. Steeds meer bedrijven geven aan dat ze een breed scala aan acties uitvoeren om grondstoffen te besparen (47%) in vergelijking met 2018 (38%), een positieve ontwikkeling.
In 2022 bereikte België een belangrijke mijlpaal in het beheer van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA), toen het 161.147 ton van dat afval inzamelde. Dat is een stijging ten opzichte van voorgaande jaren, met uitzondering van 2021. Ondanks die vooruitgang ligt het inzamelingspercentage van 54% nog steeds onder de doelstelling van 65% die de Europese Unie in 2019 vaststelde.
Extra inspanningen om onze materialenvoetafdruk te verminderen
Daarnaast blijkt uit de data dat de Belgische economie nog steeds meer materialen verbruikt en meer afval produceert per bbp-eenheid dan het gemiddelde van de 27 EU-lidstaten. We mogen echter niet vergeten dat die ratio’s grotendeels worden beïnvloed door de specifieke economische weefsels van elk land. België is bijvoorbeeld een groot importland.
De cijfers onderstrepen het cruciale belang van verantwoord afvalbeheer en de invoering van duurzame praktijken in alle sectoren van de Belgische economie. Er liggen nog uitdagingen in het verschiet als we de doelstellingen van de EU willen halen en een duurzame toekomst voor de komende generaties willen garanderen, maar België mag trots zijn op de vooruitgang die het heeft geboekt op het gebied van hergebruik en recyclage.
De transitie aanmoedigen
Het vooruitgangsrapport geeft een overzicht van trends, die we in de context moeten zien van de actualiteit (gezondheidscrisis, gevolgen van de oorlog in Oekraïne enz.) om de nodige maatregelen te kunnen nemen om de circulariteit in België te vergroten. Dat betekent niet dat de circulaire economie geen ingang heeft gevonden in het Belgische bedrijfsleven, maar eerder dat het lineaire model nog steeds dominant is ondanks de opmerkelijke positieve evolutie. Om die transitie te stimuleren, legde het VBO in zijn verkiezingsmemorandum voor de verkiezingen van juni 2024 vier prioriteiten vast:
- Het intra-Belgisch platform voor de circulaire economie versterken om de samenwerking tussen de gewesten en het federale niveau te optimaliseren.
- Onze leidende rol in de circulaire economie promoten, als exportproduct.
- Een (inter)federale enquête over de circulaire economie houden om meer specifieke informatie te verzamelen over de implementatie van circulaire strategieën door bedrijven.
- Europese richtlijnen correct omzetten en gold-plating vermijden.
Ja, België is goed bezig. Maar we mogen niet op onze lauweren rusten. Onze boodschap is alvast duidelijk: afwachten is geen optie. Het is tijd om de circulaire transitie te versnellen. Als werkgeversorganisatie is het onze missie om samen met onze leden-sectorfederaties van circulaire economie de norm te maken en zo als land een voortrekkersrol te spelen inzake circulaire knowhow en circulair innovatievermogen. Want een bedrijf dat circulair onderneemt versterkt zijn energieonafhankelijkheid, materialenefficiëntie, employer brand en concurrentiekracht.
Het rapport vindt u hier.
Lees meer artikels over:
