Een sociaal paradijs op een economisch kerkhof is een illusie

In 1985 nam wijlen commissievoorzitter Jacques Delors het initiatief om een Europese sociale dialoog op te starten. Dat begon met een uitnodiging naar de Europese sociale partners om in het befaamde kasteel Hertoginnedal rond de tafel te gaan zitten over de meest prangende sociale kwesties van die tijd. Bijna 40 jaar later nodigden huidig commissievoorzitster Ursula von der Leyen en premier De Croo de Europese sociale partners – waaronder het VBO – opnieuw uit om begin deze week op diezelfde plek te debatteren over een ander heet sociaal hangijzer: de uitdagingen op de arbeidsmarkt.

Een sociaal-economische dialoog

In mijn discours aan mevrouw von der Leyen, premier De Croo en de aanwezige delegaties benadrukte ik het belang van een sociale dialoog. Die vormt immers een fundament van het Europees sociaal model. Maar er moet grondig nagedacht worden over de finaliteit ervan. Met andere woorden, wat moet de inhoud van die dialoog zijn?

Willen we dat de Europese sociale dialoog een unilaterale lezing wordt van de ‘European Pillar of Social Rights’ of gaan we eerder voor een globale benadering waarin we ook beseffen dat dat niet kan zonder een nieuw industrieel beleid, gebaseerd op een versterkte competitiviteit van onze economie, samen met een verdieping van de interne markt?

Werkgevers pleiten volmondig voor dat laatste, want de realiteit blijft dat je geen sociaal paradijs kunt bouwen op een economisch kerkhof.

Overvloed aan regels tempert groei

We mogen niet vergeten dat tijdens deze Europese legislatuur het antwoord van de Europese Commissie op de Amerikaanse Inflation Reduction Act en de tanende competitiviteit van de Europese bedrijven mager was. Er was te weinig aandacht voor de creatie van een aantrekkelijker investeringskader, net als voor het herstel van het concurrentievermogen van de bedrijven. De cijfers spreken boekdelen.

Zo was in 2008 was het bbp van de 27 Europese lidstaten (16,2 biljoen dollar) groter dan het bbp van de Verenigde Staten (14,7 biljoen). De cijfers van 2022 tonen nu dat de EU ter plaatste bleef trappelen (met een bbp van 16,7 biljoen) en haar voorsprong uit handen gaf in het voordeel van de VS (die een bbp van 25,4 biljoen lieten optekenen).

Ook de massa Europese regels beperkt de groei van onze bedrijven. Tussen 2017 en 2022 moesten bedrijven maar liefst 5.422 pagina’s aan nieuwe richtlijnen, besluiten en verordeningen verwerken. Tijd en energie die ze niet kunnen investeren in waardecreatie en groei.

Laat ons daarom niet twee keer dezelfde fout maken, en beide thema’s (sociaal en economisch) beschouwen als één onlosmakelijk geheel. Het is een illusie dat je een sociaal paradijs kunt bouwen op een economisch kerkhof, of omgekeerd. We kunnen de dialoog tussen de betrokken gesprekpartners een nieuwe start geven door de sociale dialoog tot een sociaal-economische dialoog te verruimen. Dat is immers de echte uitdaging voor de toekomst van Europa.

We laten het trouwens niet bij woorden. Binnenkort lanceert het VBO een aantal voorstellen om van Europa opnieuw de motor van groei en welvaart te maken. Blijf ons dus volgen!