Ons fiscaal systeem is niet klaar voor de 21e eeuw

Het bedrijfsleven draagt de nodige maatregelen om de onzekerheid voor de gezinnen weg te nemen door de loonindexeringen door te voeren. Helaas wordt dat effect gedeeltelijk weggevaagd door de inertie van het fiscaal systeem. Want deze historische tijden leggen nog maar eens de welgekende problemen bloot: ons fiscaal systeem ondersteunt ons loonbeleid niet. De recentste ‘Taxing Wages’-studie van de OESO bevestigt het jaar na jaar: België kent de hoogste belastingdruk op arbeid in Europa. Elke loonsverhoging (als gevolg van de indexering) wordt daardoor bruutweg afgevlakt door de sterk oplopende progressiviteit, die het gevolg is van onze nauwe belastingschalen en hoge tarieven. Ons fiscaal systeem is compleet vreemd aan de evoluties van onze lonen en vormt daardoor steeds meer een barrière voor de competitiviteit van onze ondernemingen en voor het behalen van de felbegeerde werkgelegenheidsgraad van 80 procent.

Die excessieve progressiviteit in de personenbelasting vormt een structureel probleem voor zowel de lage, midden- en hoge lonen. Sinds 20 jaar heeft de werkbonus het nettoloon – en dus de zin om te werken - van die eerste groep sterk doen toenemen. Maar in de feiten blijft men daarmee de realiteit ontkennen: meer werken, meer inzet, meer opgebouwde kennis kan niet worden beloond, want meer loon wordt voor zowat iedereen voor bijna de helft wegbelast. Ter illustratie: een werknemer met een brutoloon van 2.450 euro – die dus recht heeft op de werkbonus – kent reeds het tarief van 48 procent (45% plus opcentiemen) als hoogste tarief.

“Meer werken, meer inzet, meer opgebouwde kennis kan niet worden beloond, want meer loon wordt voor zowat iedereen voor bijna de helft wegbelast”

Ons fiscaal systeem moet zich ook eindelijk gaan inbedden in de 21e eeuw. Want ons verloningsbeleid evolueert razendsnel, mede als antwoord op de aanhoudende ‘war on talent’. Het behoud en het verstevigen van flexibele HR-verloningsinstrumenten voor een steeds diverser wordend publiek blijft daarom onmisbaar. Verder zien we ook dat de noden van de samenleving op korte tijd zeer sterk zijn veranderd. De vraag naar de ondersteuning van de groene en digitale transitie is nog nooit zo hoog geweest. Een groenere fiscaliteit kan daarin inderdaad een rol spelen, maar slechts door het investeringsklimaat te ondersteunen, en niet door de belastingplichtige te bestraffen. 

Basisvoorwaarden voor een goede hervorming

Het bedrijfsleven ondersteunt het opzet van de hervorming om de belastingdruk voor alle werknemers te verlagen, maar ziet ook uitdagingen aan de horizon die bij de uitwerking van de fiscale hervorming in aanmerking moeten worden genomen. 

Onze bedenkingen:

1     Verbreed de belastingschalen en verlaag de tarieven: de nauwheid van onze belastingschijven en de tariefstructuur zorgen ervoor dat de excessieve progressiviteit een probleem vormt voor alle werknemers. Prioritair is daarom de normalisering van de  progressiviteit in de personenbelasting door ze in lijn te brengen met de buurlanden (ter illustratie: zie de rode stippellijn in onderstaande grafiek); 

2     Vereenvoudig de belastingheffingen i.p.v. ze te verhogen: een taxshift impliceert een verschuiving van de belastingdruk naar andere oorden. Maar in die oorden is de meeste marge al opgebruikt: België behoort vandaag reeds tot de Europese top op het vlak van de totale belastingdruk, die nu al bovengemiddeld steunt op het belasten van winsten en inkomens (denk bijvoorbeeld aan de roerende voorheffing die op dertig jaar tijd verdrievoudigde). Belast daarom niet meer, maar beter door in dialoog met de deelstaten te snoeien in het oerwoud van directe en indirecte belastingen op kapitaalinkomsten en vermogen, bijvoorbeeld de registratierechten en de belasting op onroerende inkomsten. 

3     Activeer spaargeld, risicokapitaal en ondernemerschap: het nemen van risico’s moet niet worden bestraft, integendeel! De groene en digitale transitie vraagt duidelijke beleidskeuzes die noodzakelijke investeringen, in bijvoorbeeld infrastructuur en technologieën, ondersteunen. Daarnaast zullen mensen als gevolg van de vergrijzing meer en meer zelf in hun toekomstige behoeftes moeten kunnen voorzien. Wat de beleggingsfiscaliteit betreft, respecteer de beleggingskeuzes (neutrale fiscale behandeling) en hou enkel rekening met de werkelijke opbrengsten (minderwaarden en inflatiecorrectie). 

4     Zorg dat prijssignalen door de index hun effect niet verliezen: indien men ervoor kiest om prijssignalen te gebruiken om consumptie met negatieve gevolgen voor het milieu te ontmoedigen, vrijwaar dan de prijzenindex en voorkom dat het uiteindelijk de werkgever is die de rekening betaalt. 

5     Hervorm niet ten koste van de competitiviteit van onze ondernemingen: het zou onaanvaardbaar zijn dat koopkrachtmaatregelen budgettair gecompenseerd worden door het afschaffen van maatregelen die de hoge loonkosten temperen (met name de BV-kortingen) en die onderzoek en ontwikkeling, en de innovatie van morgen stimuleren. Die ondersteuning blijkt vandaag niet enkel uitermate succesvol, ze vormt een cruciale pijler om onze toekomstige economische en sociale welvaart te verzekeren. 

Het VBO heeft zijn huiswerk gemaakt en is meer dan klaar om samen te werken aan een eenvoudig en competitief belastingsysteem dat werken beloont en dat inspeelt op de aankomende transities en maatschappelijke uitdagingen. 

Zie ook:

> ‘Geografische en temporele vergelijking van de Belgische belastingdruk op arbeid’ 

> ‘Impactanalyse: maatregelen ter bestrijding van de promotieval’ 

> ‘De globale fiscale hervorming’

Foto ©belga