Maar dat enkele leden van de vakbondsbank eerder over procedures en machtsverhoudingen wilden onderhandelen dan over concrete tijdelijke maatregelen werd snel duidelijk. De ideologische hakken stonden al stevig in het zand. De redenering van de vakbonden was eveneens onbegrijpelijk: “het knelt nog niet, dus laten we nog even afwachten”. Dat is het omgekeerde van vooruitziend leiderschap. Het is de ogen toedoen, de problemen ontkennen en hopen dat het zich allemaal vanzelf oplost. En als het dan toch begint te knellen, moeten overhaast maatregelen bedacht worden, wanneer het de facto al te laat is.

“De ogen sluiten en hopen dat de problemen vanzelf verdwijnen heeft nooit voor een oplossing gezorgd.”

Aan de onderhandelingstafel werd geopperd om binnen de sectoren sociaal overleg te starten en ad hoc te kijken of er dringende problemen optreden. Eerst een sectorale cao, vervolgens ook nog een bedrijfs-cao. Als werkgevers kunnen wij dit niet accepteren. Naast het feit dat de maatregelen te laat in werking zouden treden, zouden ze ook aanleiding geven tot een patchwork van maatregelen met grote verschillen tussen de meer dan 3 miljoen werknemers uit de private sector, en daardoor mogelijks ook discriminatoir zijn. Het gaat hier immers niet om sectorale afspraken, maar om wettelijke maatregelen die voor iedereen, zonder onderscheid, van toepassing zijn. Dit soort van langdradige cascadesystemen van sociaal overleg op sectoraal niveau mist overigens de snelheid, zekerheid en impact die bedrijven nu nodig hebben.

De werkgeversorganisaties hebben hun verantwoordelijkheid alvast opgenomen en hebben een lijst van maatregelen, die de continuïteit van de bedrijven kunnen garanderen, voorgesteld aan de eerste minister. Naast de strikte toepassing en naleving van de veiligheids- en gezondheidsregels in de ondernemingen, blijven we pleiten voor onder meer:

• de uitbreiding van het aantal uur dat studenten mogen presteren;
• het inzetten van tijdelijke werklozen bij bedrijven met personeelstekort;
• het vlot toepassen van vrijwillige overuren;
• het optrekken van de dag- en weekgrens voor ploegenarbeid, om een zieke collega op die manier gemakkelijker te kunnen vervangen;
• het tijdelijk terug laten komen van medewerkers in tijdskrediet of in landingsbaan;
• het tijdelijk opnieuw inzetten van werknemers die recent met SWT of vervroegd pensioen gegaan zijn, zonder risico om de uitkering te verliezen.

Als er een akkoord kan worden gevonden over die tijdelijke maatregelen (we praten hier voor de duidelijkheid niet over structurele regelingen), zijn wij ervan overtuigd dat we bedrijven de tools kunnen geven om het hoofd te kunnen bieden aan een eventueel nijpend tekort aan werkende handen.

Op het einde van de rit is het eenvoudig: om de privésector en de zorg- en welzijnssector niet in het gedrang te brengen, is voorkomen beter dan genezen. Gezien de onvoorspelbaarheid van de viruscirculatie is de kans op acute personeelstekorten reëel, die dan onvermijdelijk de druk op de overblijvende collega’s zal verhogen. Om nog te zwijgen van de eventuele financiële gevolgen en de impact voor alle burgers wegens tekorten aan bepaalde producten en diensten.

“Gouverner, c’est prévoir” is een mooie wens, die blijkbaar moeilijk in daden om te zetten is.